Zui Quan, czyli Boks Pijanego

Zui Quan (酔拳), czyli Pięść Pijaka, Pięść Pijanego, Styl Pijanego - znany również jako Pijany Boks (Drunken Boxing), Boks Pijanego (Drunkard’s Boxing) czy Pijana Pięść (Drunken Fist) - to tradycyjna chińska sztuka walki. To jeden ze stylów Wushu, który imituje ruchy pijanego.

Czy wiemy skąd pochodzi Zui Quan (酔拳) - Pięść Pijanego?

Powstało mnóstwo filmów na temat stylu pijanego, z udziałem znanych nam dzisiaj najlepszych aktorów sztuk walki. Niestety, kiedy chcemy poczytać o historii tego stylu potykamy się jedynie o poszlaki i ślepe uliczki. W Polsce nie znalazłem żadnej konkretnej historii omawiającej korzenie tej sztuki, bądź koncepcji walki.

Dlaczego koncepcji? Ponieważ formy pijanego spotyka się w różnych systemach Kung Fu pod różnymi postaciami i do dziś nie ma stuprocentowej pewności, czy Pięść Pijaka było systemem całościowym, który później został poćwiartowany i rozdany między różne szkoły, czy po prostu jest to koncepcja walki, która w swój wspaniały sposób przyjęła się w różnych szkołach zupełnie niezależnie.

Konotacje historyczne Stylu Pijanego

W jednej z wersji wydarzeń możemy napotkać się na bardzo często powtarzający się krótki opis, że Pięść Pijaka sięga swymi tradycjami bardzo daleko, bo do tańców, wykonywanych w okresie dynastii Han. Rozwinął się pod wpływem taoizmu, który jak pamiętamy, uważał stan upojenia za stan naturalnej miękkości i wyzwolenia instynktu.

Jak wygląda Zui Quan?

Na przestrzeni stuleci niczym szczególnym się nie wyróżniał. Popularność zdobył dopiero w ostatnich czasach dzięki filmom i swoim widowiskowym walorom. Obecnie ćwiczony jest głównie w prowincji Sichuan. Formy tego stylu to imitowanie ruchów pijanego. Ćwiczący stoi na chwiejących się nogach, z dłońmi ułożonymi tak, jakby trzymał czarki z winem ryżowym lub wielki dzban.

Jak mogłaby wyglądać walka stylem pijanego? Na filmie właśnie tak :). Scena z filmu
z Jackie Chanem pt. "Drunken Master II" albo "Legenda Pijanego mistrza".

Ruchy są pozornie nielogiczne, zaskakujące. Wiele jest upadków, obrotów, przetoczeń po ziemi, a ataki niespodziane i wykonywane z zaskakujących pozycji. Głównymi broniami są miecz i kij. Mimo pozornie niewielkiej roli, jaką styl ten odgrywał, wiele stylów zapożyczyło od niego formy wykonywane "po pijanemu", np. Tang Lang quan, Hou quan, Pak hok quan, Didang quan i Taoch quan, przystosowując oczywiście ich ruchy do własnych technik i sposobów walki.

Legendy Pijanego Boksu

Co mówią na to legendy? Przypatrzmy się temu dokładniej. Pięść Pijaka, jak podają legendy, posiada dwa rodowody – buddyjską i taoistyczną.

Buddyjska legenda o Zui Quan

Buddyjska wersja sugeruje, że styl stworzył Liu Qizan, sławny wojownik z okresu Dynastii Song. Po przypadkowym zabiciu swojego przeciwnika, będąc w stanie upojenia alkoholowego, Liu czując się winnym zaistniałego wypadku, żeby uniknąć kary, a także aby uspokoić swoje sumienie ukrył się w buddyjskim klasztorze i został mnichem. Jednak nawet tutaj sięgał po alkohol. Pomimo klasztornych ślubów i przyrzeczeń nigdy nie wyrzekł się miłości do chińskiego wina. Pewnego dnia wypił tak dużą ilość ryżowego trunku, że mnisi postanowili wyrzucić go poza bramę. Trzydziestu z nich podejmowało różne próby pojedynku z Liu, ale sztuka ta się nie udała. Nazajutrz, kiedy Liu Qizan wytrzeźwiał, zdał sobie sprawę co zrobił. Postanowił wtedy udoskonalić ten sposób walki i stworzyć nowy styl kung fu, Styl Pijanego (Zuiquan, 酔拳).

Taoistyczna legenda o Zui Quan

Historia taoistyczna skupia się głównie na Ośmiu Nieśmiertelnych. Pewnego razu, kiedy Nieśmiertelni byli bardzo mocno pijani i stali się wyjątkowo głośni oraz zaczepni, rozgniewali bogów morza swoim szalonym zachowaniem. Próba ich uspokojenia nie powiodła się, a argumenty zamieniły się w walkę. Nieśmiertelni stosowali unikalne pijackie techniki, a mimo to, pokonali oponentów. Na podstawie wielu podobnych opowieści o nich, rozwinął się styl Ośmiu Pijanych Nieśmiertelnych - Zuibaxian (Tsui Pa Hsien). Miał on wpływ na powstanie takich stylów kung fu jak: Pijana Małpa, Pijany Szponów Orła, Pijany Miecz i Pijany Kij.

Ośmiu Pijanych Nieśmiertelnych - Zuì bāxiān (醉八仙)

Na rysunku poniżej przedstawionych jest Ośmiu Nieśmiertelnych. Większość rysunków, które zostały poświęcone nieśmiertelnym przedstawia jedną z najpopularniejszych legend, jak to nasi bohaterowie, wykorzystując swoją magiczną moc próbowali przedostać się przez morze. Legenda mówi, że Ośmiu Nieśmiertelnych wybrało się w podróż przez burzliwe morze, by dotrzeć na jakieś zebranie. Lu Dongbin, lider grupy postanowił, żeby każdy spróbował przedrzeć się przez morze wykorzystując swoją moc.

• Han Zhongli – wykorzystując swój wachlarz z liścia palmy
• Li Tiegui – wykorzystując swoją tykwę zawierającą eliksir Ŝycia
• Lu Dongbin – wykorzystując swój miecz
• Zhang Guolao – wykorzystując swojego papierowego osiołka
• Lan Caihe – wykorzystując swój koszyk z kwiatkami
• Han Xiangzi – wykorzystując swój flet
• Zhang Guo Lao - wykorzystując swój notatnik
• Kobieta He Xiangu – wykorzystując swój kwiat lotosu

Ośmiu Pijanych Nieśmiertelnych na morzu

Każdy z nich szczęśliwie dotarł na drugą stronę morza. Na rysunku powyżej przedstawieni są razem, zaś na obrazku poniżej – osobno.

Ośmiu Pijanych Nieśmiertelnych ze swoimi atrybutami

Nie ma ta legenda jednak nic wspólnego z alkoholem, pijaństwem lub walką. To historyjka, która niegdyś była opowiadana dzieciom. Historia Zui Quan powołuje się jednak na inne legendy, których jest prawdopodobnie sześć. Każda z nich jest ciekawa, ale wątpię, aby którakolwiek była autentyczna, nawet jeśli w jednej z nich mówi się o walce Ośmiu Nieśmiertelnych.

Historia stylu Zui Ba Xian Quan (醉八仙拳), czyli Pięści Ośmiu Pijanych Nieśmiertelnych

Pomińmy zatem mity i legendy i przyjrzyjmy się bardziej znanej historii, a mianowicie opierając się konkretnie o Zui Ba Xian Quan (醉八仙拳) – Pięść Ośmiu Pijanych Nieśmiertelnych. Styl był bardzo popularny w czasie panowania dynastii Ming (1368-1644), natomiast w 1874 roku, za czasów dynastii Qing, dwóch mistrzów o imionach – Cao Huando i Zhang Kongzhao poukładało i uformowało system.

System został utworzony na nowo w klasztorze Shaolin, jednak za twórcę uważa się Li Po (701-762), poetę z czasów dynastii Tang.

Ośmiu Pijanych Nieśmiertelnych w wykonaniu Jackie Chana
w klasycznym już filmie z 1978 r. pt. "Drunken Master" (Drunken Fist, 醉拳)

Tutaj również możemy szukać igły w stogu siania i spekulować. W żadnym z wymienionych życiorysów Li Po, nie ma wzmianki o tym, że miałby walczyć lub być twórcą sztuki walki. Istnieje tylko niejasna przesłanka, iż mógł brać udział w przewrocie rebelii An Lushana. Wiemy natomiast, że prowadził życie koczownicze, poświęcone winu, poezji i kobiecie.

Pozostaje zatem uznać Pięść Pijaka jako koncepcję, która utworzyła się w różnych systemach niezależnie od siebie, opierając się o jej charakterystyczne elementy poruszania się. Dzisiaj praktycznie większość szkół posiada swojego własnego pijaka, formy, które różnią się od innych. Te, które go nie posiadają w systemie, często go zapożyczają w różnych celach.

Różne formy pijanego posiadają różny rodowód i często inaczej się nazywają, co jest bardzo zrozumiałe, jednak dla osoby niepraktykującej może się to okazać ciężki orzech do zgryzienia, tym bardziej jeśli mowa o posługiwaniu się nazewnictwem chińskim.

Podsumowując, Zui Quan:

• Nie jest jedną formą.
• Występuje w stylach Shaolin, Wudang, Emei i na obszarach nie objętych wpływami tych klasztorów.
• Nie jest jednolity
• Najbardziej popularna jest forma sportowa, akrobatyczna.
• Występuje w wielu stylach jako forma systemowa.

Techniki pijanego w Mizong Quan

• W Mizong Quan istnieje forma pijanego miecza ośmiu nieśmiertelnych – Mizong Zui Ba Xian Jian.
• A także forma ręczna ośmiu pijanych nieśmiertelnych - Mizong Zui Ba Xian Quan.
• Poza tym poszczególne formy stylu zawierają techniki z pracą kręgosłupa, które można uznać za elementy stylu pijanego człowieka. Takie techniki występują z pewnością w naszej formie miecza Kun Wu Jian, w lekkiej i ciężkiej halabardzie, w formie z szablą Si Men Dao oraz w formie z włócznią.

Artykuł został napisany w 2009 r.

Tekst: Marek Flisikowski, Adam Janas